چرا توسل؟‌ مگر خداوند نفرمود: «ادعُوني‏ أَستَجِب لَكُم». توسل و واسطه قرار دادن یعنی از کسی بخواهیم پیغام ما را به خدا برساند، مگر او سمیع نیست؟!

 معنای توسل این نیست که کسی پیغام ما را برساند، بلکه به کارگیری بهترین راه‌کارها و وسایل برای رسیدن به هدف است و البته که خداوند متعال سمیع، بصیر و علیم است. اساساً خدایی که سمیع، بصیر و علیم نباشد، خدا نیست و اگر خدا سمیع نباشد، نه تنها سخن شما، بلکه سخن واسطه را هم نمی‌شنود. اما همین خداوند علیم، حکیم، سمیع و بصیر، در نظام خلقت و هدایت تکوینی و تشریعی خلق خود، واسطه‌های بسیاری قرار داده است:

«اللَّهُ يَصطَفي‏ مِنَ المَلائِكَةِ رُسُلاً وَ مِنَ النَّاسِ إِنَّ اللَّهَ سَميعٌ بَصيرٌ» (الحج - 75)

ترجمه: خداوند، رسولانى را از میان فرشتگان و مردم بر مى‏گزيند. به راستى كه خدا شنوا و بينا است.

الف – پیش از این در همین سایت مطالب گوناگونی در مورد مباحثی چون: توکل، توسل و شفاعت مطرح و درج شده است که به عنوان نمونه پیشنهاد می‌گردد حتماً صفحات (1) و (2) و (3) حتماً مطالعه شود. ‏

ب – ارتباط «عبد یا بنده» با «معبود یا رب»،‌ فقط منحصر به حرف زدن و چیزی خواستن نیست که بگوییم: مگر خودش نمی‌شنود؟‍! اگر چه حرف زدن و چیز خواستن نیز بدون واسطه صورت نمی‌پذیرد.

دقت شود کسانی که این گونه شبهات را مطرح می‌کنند، در صدد هستند تا کلاً ارتباط میان انسان و خدا را قطع کنند. چرا که اگر نفی هرگونه واسطه را بپذیریم، سپس خواهند گفت: «حرف و سخن و طلب» خود نوعی واسطه هستند، مگر خداوند خودش علیم نیست و خواسته‌های ما را نمی‌داند؟!

ج – اولین ارتباط میان بنده و مولایش، اخذ رحمت و نعمات بی‌کران اوست. از رحمت و نعمت وجود گرفته تا رزق، هدایت، غفران ... و فلاح ابدی. که خداوند هیچ کدام از این موارد را بدون واسطه اعطا ننموده است که تداوم آن بدون واسطه صورت پذیرد.

خداوند متعال انسان را به واسطه آب و خاک خلق نمود، و سپس به واسطه‌ی دمیدن روح به او حیات بخشید، به واسطه جمیع خلقتش روزی‌اش داد و به واسطه انبیاء، اوصیا، اولیاء و کتاب هدایتشان نموده و می‌نماید. تنها چیزی که بدون واسطه خلق شده است، صادر اول و نور اول، یعنی وجود مقدس حضرت خاتم الانبیاء، محمد مصطفی صلوات الله علیه و آله می‌باشد. چنان چه می‌فرماید: «اول ما خلق الله نوری» - اول چیزی که خداوند آفرید، نور [وجود] من بود. از آن پس هر چه آفریده شده و می‌شود و هر چه از رحمت و نعمت اعطا می‌گردد، همه به واسطه آن نور و انوار مقدس معصومین علیهم السلام می‌باشد. چنان چه فرمود:

«وَ ما أَرسَلناكَ إِلاَّ رَحمَةً لِلعالَمينَ» (الانبیاء - 107)

ترجمه: و ما تو را جز رحمتى براى جهانيان نفرستاده‏ايم‏.

هدایت، تعلیم علم و حکمت نیز به واسطه‌ی نبی، رسول، کتاب و اوصیاء، اولیاء، مؤمنین و ... صورت می‌پذیرد:

« كَما أَرسَلنا فيكُم رَسُولاً مِنكُم يَتلُوا عَلَيكُم آياتِنا وَ يُزَكِّيكُم وَ يُعَلِّمُكُمُ الكِتابَ وَ الحِكمَةَ وَ يُعَلِّمُكُم ما لَم تَكُونُوا تَعلَمُونَ» (151)

ترجمه: همانطور كه رسولى در ميانه شما فرستادم تا آيات ما را بر شما بخواند و تزكيه‏تان كند و كتاب و حكمتتان بياموزد و بشما ياد دهد آنچه را كه هرگز خودتان نمى‏دانستيد.

و سایر نعمات و روزی‌ها نیز از ناحیه‌ی پروردگار عالم، به واسطه‌ی اسباب و علل به بندگان می‌رسد:

«وَ ظَلَّلنا عَلَيكُمُ الغَمامَ وَ أَنزَلنا عَلَيكُمُ المَنَّ وَ السَّلوى‏ كُلُوا مِن طَيِّباتِ ما رَزَقناكُم وَ ما ظَلَمُونا وَ لكِن كانُوا أَنفُسَهُم يَظلِمُون‏» (البقره – 57)

ترجمه: و ابر را سايبان شما كرديم و ترنجبين و مرغ بريان براى شما فرستاديم و گفتيم از چيزهاى پاكيزه كه روزيتان كرده‏ايم بخوريد، و اين نياكان شما بما ستم نكردند بلكه بخودشان ستم مى‏كردند

حال این انسان که می‌داند عالم، عالم اسباب است و حتی برای نوشیدن یک جرعه آب یا خوردن یک لقمه نان به صدها هزار اسباب متوسل می‌شود، می‌خواهد هر گونه ارتباطش با مبدأ آفرینش بدون اسباب باشد! مگر طی مسیر آمدن بدون بدون اسباب و وسایل بوده است که طی مسیر بودن و بازگشتن بدون اسباب و وسایل باشد؟!

ھ– نکته‌ی بعد آن که باید دقت نمود تا عبادت و بندگی خداوند متعال چگونه است؟ آیا آن گونه که «من» می‌گویم، یا آن گونه که «او» می‌فرماید؟ کدام یک بندگی است؟ ابلیس بندگی را از طریق اطاعت نفس و خواسته‌های خویش می‌پسندید و مؤمنین از طریق اطاعت اوامر الهی. پس عبادت و حتی خواستن از طریق اطاعت فرمان او محقق می‌گردد. حال آیا او فرمان داده است که مرا بی‌واسطه بخوانید و رحمت و نعمت بی‌کرانم را بی‌واسطه اخذ کنید؟! یا فرمان داده است که به واسطه‌هایی که من برای هدایت شما قرار داده‌ام، مانند: کتاب، رسول، اولیاء، نماز، جهاد، علم و ...، متوسل شوید تا در مسیر حق و صراط مستقیم حرکت نموده و به من نزدیک‌تر گردید؟

«يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَ ابتَغُوا إِلَيهِ الوَسيلَةَ وَ جاهِدُوا في‏ سَبيلِهِ لَعَلَّكُم تُفلِحُونَ» (المائده - 35)

ترجمه: هان اى كسانى كه در زمره مؤمنين در آمده‏ايد، از خدا پروا داشته باشيد، و در جستجوى وسيله‏اى براى نزديك شدن به ساحتش- كه همان عبوديت و به دنبالش علم و عمل است - برآئيد و در راه او جهاد كنيد، باشد كه رستگار گردید.

«وَ استَعينُوا بِالصَّبرِ وَ الصَّلاةِ وَ إِنَّها لَكَبيرَةٌ إِلاَّ عَلَى الخاشِعينَ» (البقره - 45)

ترجمه: از صبر و نماز كمك بجوئيد و آن بسى سنگين است مگر براى خشوع پيشگان‏.

«وَ ما أَرسَلنا مِن رَسُولٍ إِلاَّ لِيُطاعَ بِإِذنِ اللَّهِ وَ لَو أَنَّهُم إِذ ظَلَمُوا أَنفُسَهُم جاؤُكَ فَاستَغفَرُوا اللَّهَ وَ استَغفَرَ لَهُمُ الرَّسُولُ لَوَجَدُوا اللَّهَ تَوَّاباً رَحيماً» (النساء - 64)

ترجمه: و ما هيچ رسولى نفرستاديم، مگر براى اين كه مردم او را به خاطر اينكه از طرف ما است اطاعت كنند، و اگر نامبردگان بعد از آن خلاف‏كاری‌ها- يعنى تحاكم نزد طاغوت و اعراض از رسول و سوگند دروغ- از در توبه نزد تو آمده بودند، و از خدا طلب آمرزش كرده بودند، و رسول برايشان طلب مغفرت كرده بود مى‏ديدند كه خدا توبه پذير و مهربان است‏.

چنان چه خود می‌فرماید: رسول برای اطاعت ارسال شده است و اطاعت خدا در گرو اطاعت رسول است و حتی استغفار به شرط توسط به ایشان حتماً مقبول واقع می‌گردد.

x-shobhe.com